Metacognitie
Veel van ons denken gaat automatisch en onbewust. Soms is dat maar goed ook. Het kan ons echter ook in de problemen brengen, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van vlucht- of vermijdingsgedrag, zoals vluchten in ziekte. Het vereist dan ook aandacht en energie om het denkproces effectiever te maken. Daarvoor is het nodig om te begrijpen waar we speelbal zijn van ons intuïtieve denken en hoe wij hierbij tot effectieve zelfregulatie kunnen komen. Wij ondersteunen de deelnemer om het eigen ‘denken en doen’ kritisch te beschouwen en een plaats te geven binnen een bepaalde context. De zelfregulatie kan nu eenmaal effectief, maar onder bepaalde omstandigheden ook ineffectief zijn Lees meer
Metacognitie (het denken over de eigen cognitieve processen) stelt ons in staat te reflecteren op ons eigen gedrag. Bewustwording vormt hierbij de basis om tot effectieve zelfregulatie te kunnen komen op voor ons relevante momenten. De zelfregulatie beïnvloedt de manier waarop mensen aan hun taken werken en hoe zij proberen om tot resultaten te komen. Is de zelfregulatie ineffectief, dan is het van belang eraan te werken dat de regie over het eigen denken effectiever wordt. Wat onder bepaalde omstandigheden een succesfactor was (bijvoorbeeld perfectionisme), kan bij een andere rol of gewijzigde context een valkuil zijn. In dat kader kunnen sterke eigenschappen én vaardigheden even goed een persoonlijke valkuil vormen.
Hoewel het functioneren in een bepaalde rol en werkcontext centraal blijft staan, kijken wij, samen met de deelnemer ook naar psychologische factoren zoals:
- Gedrag en persoonlijkheid : Lees meer
- Burn-out risicoprofiel : Lees meer
Gedrag en persoonlijkheid; Burn-out kenmerken, de meest voorkomende
(Hieronder staan diverse kenmerken opgesomd, waarbij overigens geen sprake hoeft te zijn van de aanwezigheid van alle kenmerken om van een Burn-out te kunnen spreken).
Signalen op werkgebied: vermijden van sociale contacten; meer fouten maken; verminderde betrokkenheid bij werkzaamheden, onverschilligheid; onnodige risico’s nemen; minder productief en efficiënt zijn; onredelijk reageren op bepaalde situaties (eventueel agressief gedrag); meer roken en/of drinken; zenuwtrekjes; meer drugs gebruiken; meer medicijnen gebruiken zoals slaap- en/of kalmeringsmiddelen; het ontwikkelen van negatieve gedachten, ‘ik ben waardeloos’, ‘niemand heeft iets aan mij’; het ontwikkelen van angstige gedachten: ‘dit komt nooit meer goed’; afstandelijke gedachten: ‘iedereen zoekt het maar uit!’.
Somatisch: chronische vermoeidheid; aanhoudende hoofd-, maag- en/of buikpijn; maagzweren; rug-, nek- en gewrichtspijn; spierpijn; gebrek aan eetlust, misselijkheid, slapeloosheid; verminderde weerstand; vaak en langdurig grieperig; hartkloppingen; verhoogde bloeddruk.
Psychisch: somberheid; huilbuien; piekeren; machteloosheid; lusteloos; futloos; besluiteloosheid; vergeetachtigheid; verminderd concentratievermogen; opgejaagd en rusteloos gevoel; angstig voelen of paniekaanvallen; stemmingswisselingen; prikkelbaar en snel geïrriteerd (een ‘kort lontje’); alles is teveel, niet meer kunnen genieten; onzekerheidsgevoelens; minder zelfvertrouwen en een laag zelfbeeld; schuldgevoelens.
Het Burn-out risicoprofiel; herkenbaar maar voorzichtigheid geboden
Burn-out risicoprofiel: perfectionisme; hebben van te hoge verwachtingen van zichzelf en anderen; zeer gewetensvol; een hoge loyaliteit jegens anderen; eerst aan anderen denken, pas daarna aan zichzelf;
geneigd zijn om de kar te trekken; gebrekkige planningsvaardigheden; moeite met zaken overdragen of delegeren; een groot verantwoordelijkheidsgevoel; schuldgevoelens als het werk niet afkomt; vaak over de eigen grenzen heengaan; moeite met ‘nee’ zeggen; geneigd om het om het werk boven het privéleven laten prevaleren.
Een Burn-out risicoprofiel is nog geen garantie voor het ontstaan van een Burn-out. De mate waarin iemand zichzelf kent en heeft leren accepteren, is bijvoorbeeld al een risicoremmende factor. Dat kan ook gelden voor de rol die men vervult, zeker als de componenten daarvan stressregulerend (lees ‘stressreducerend’) werken.